Wat is een Werkervaringsplek?
- In beginsel is een werkervaringsplek ontwikkeld voor startende psychologen en niet bedoeld om hen in te zetten als volwaardige kracht. Er is sprake van een werkervaringsplek als de persoon die kiest voor een werkervaringsplek (hierna WEP’er genoemd) binnen een instelling activiteiten verricht waarbij het leeraspect centraal staat.
- Het is belangrijk dat de werkzaamheden van de WEP’er duidelijk te onderscheiden zijn van die van de betaalde werknemer. De werkzaamheden van een betaalde werknemer zijn hoofdzakelijk productief van aard, gericht op het maken van omzet, winst of andere doelen.
- Een werkervaringsplek is bij uitstek gericht op leren en niet op werken.
- Iemand met een werkervaringsplek bezet een additionele plek – met werkzaamheden bijkomend van aard – en neemt geen plaats in die normaliter door een betaalde werknemer wordt bezet.
- Als jij als WEP’er werkzaamheden verricht zonder dat het leeraspect centraal staat, en dus de werkzaamheden hoofdzakelijk productief van aard zijn, is juridisch gezien sprake van een arbeidsovereenkomst en val je onder de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag.
Tips en adviezen voor de Werkervaringsplek
Ontwikkel jouw vaardigheden en bewaak jouw grenzen
Zorg, als je kiest voor een werkervaringsplek, dat het leeraspect centraal staat. Het is belangrijk dat jouw werkzaamheden als WEP’er duidelijk te onderscheiden zijn van die van werknemers die betaald krijgen. Door het leeraspect dat centraal staat, komt de productie op de achtergrond te staan – of liever gezegd is er geen sprake van productie. Hierdoor is er ruimte om jouw professionele vaardigheden verder te ontwikkelen door middel van opgestelde leerdoelen. Deze kun je opstellen met een supervisor, waarbij jouw supervisor de voortgang van jouw leerdoel hoort te bewaken. Het is belangrijk dat je jouw leerdoelen periodiek kunt bespreken met een supervisor, om het meest uit jouw werkervaringsplek te halen.
Jij bent op de werkervaringsplek om iets te leren, wees dus niet bang om vragen te stellen, maar ook niet om feedback te krijgen.
De opgestelde leerdoelen kun je bijvoorbeeld bij een volgend sollicitatiegesprek gebruiken door aan te geven wat je hebt geleerd of waar jouw minder sterke kanten liggen. Verzuimt de werkgever hierin – bewust of onbewust – neem dan zelf het initiatief om periodiek je ontwikkeling als psycholoog te bespreken met je supervisor. Wees je er altijd van bewust dat de omvang en frequentie van jouw supervisie in verhouding staat tot de omvang van de werkervaringsplek. Bespreek tijdens je sollicitatiegesprek voor de werkervaringsplek de arbeidsvoorwaarden over de aanwezigheid en frequentie van de supervisie, zodat je niet voor verrassingen komt te staan.
Bereid je goed voor op het arbeidsvoorwaardengesprek
De meeste afgestudeerde psychologen overwegen een werkervaringsplek omdat zij meer kans willen maken op de arbeidsmarkt. Probeer je grenzen niet uit het oog te verliezen, want ook jij als afgestudeerd psycholoog mag – naast de ervaring die je binnen de instelling opdoet – eisen stellen bij het arbeidsvoorwaardengesprek. Het is belangrijk dat je je goed voorbereid voordat je naar het arbeidsvoorwaardengesprek gaat.
Geef een positief signaal af
Het is belangrijk om bij de werkgever het signaal af te geven dat je veel wilt leren in plaats van alleen maar ervaring opdoen om meer kans te maken op de arbeidsmarkt. Uiteraard is ervaring opdoen coherent aan meer kans maken op de arbeidsmarkt. Het komt positiever over als je aangeeft dat je iets wilt leren, in plaats van dat je bij de werkervaringsplek aanklopt omdat dit de laatste strohalm blijkt te zijn. Vraag bij het arbeidsvoorwaardengesprek bijvoorbeeld of je ook bij andere afdelingen en behandelingen mag meekijken en of er ruimte is om verschillende psychologen te spreken.
Duur van de overeenkomst
Bespreek de duur van de overeenkomst bij het arbeidsvoorwaardengesprek. Het is moeilijk om op voorhand te zeggen welke tijd het beste is. Dit is namelijk afhankelijk van jouw behoeften en wensen, maar ook bijvoorbeeld van de situatie bij je werkgever. Is er bijvoorbeeld toekomstperspectief na de werkervaringsplek bij je werkgever, dan wordt een langere duur van de arbeidsovereenkomst geadviseerd, bijvoorbeeld twaalf maanden. Hoe langer je bij de werkgever bent, hoe beter je kunt laten zien wie je bent en wat je kunt. Hierdoor maak je meer kans op een betaalde arbeidsplek vergeleken met iemand die slechts enkele maanden een werkervaringsplek heeft gehad bij die werkgever. Is er weinig toekomstperspectief dan wordt een relatief korte duur van de arbeidsovereenkomst geadviseerd. Heb je met al het solliciteren jouw baan gevonden, dan is het belangrijk dat je niet een te lange uitwerktijd hebt bij jouw werkervaringsplek. Zorg daarom dat je bij het arbeidsvoorwaardengesprek bespreekt dat de overeenkomst tussentijds beëindigd kan worden met een korte tot geen opzegtermijn.
Maak het aantal uren per week dat jij beschikbaar bent bespreekbaar
Leg deze afspraken vast in een overeenkomst. Het is belangrijk om te kijken naar jouw behoeften. Een werkervaringsplek voor acht uur in de week geeft je meer gelegenheid om met een bijbaantje geld te verdienen en uiteraard om te solliciteren voor een betaalde baan als psycholoog. Een nadeel hiervan is dat je je minder snel ontwikkelt. Probeer een goede balans te vinden in het aantal uur in de week dat je besteedt aan de werkervaringsplek en de uren die je werkt om geld te verdienen. Heel belangrijk is om tijd over te houden om te solliciteren en voor je hobby’s!
Geldelijke vergoeding
Is er bij jouw werkervaringsplek sprake van een leeraspect, ontbreekt de productienorm en zijn jouw werkzaamheden als WEP’er voornamelijk bijkomend van aard, dan is er sprake van een werkervaringsplek. De kans om het minimumloon te eisen en dit ook te krijgen, is in dit geval nihil. Er is een kans om een vergoeding te krijgen op het moment dat jouw werkzaamheden als WEP’er bijkomend van aard zijn. Het is echter niet vastgelegd in cao’s van de verschillende sectoren waar psychologen werkzaam zijn. Een stagevergoeding (hoofdstuk 7, artikel 5a cao Geestelijke Gezondheidszorg) is helaas uitsluitend van toepassing op stagiaires die leerling zijn en onder begeleiding bepaalde leerdoelen realiseren in het kader van een opleiding (hoofdstuk 2, artikel 15 cao Geestelijke Gezondheidszorg).
Toch kun je proberen afspraken te maken om een soortgelijke stagevergoeding te ontvangen zoals beschreven in de desbetreffende cao. Ligt de nadruk op je werkervaringsplek voornamelijk op productie, dan is er juridisch gezien sprake van een arbeidsovereenkomst en heb je ten minste recht op het minimumloon.
Overige vergoedingen
Naast een stagevergoeding – of nog beter: het minimumloon – is het belangrijk om reiskosten of andere onkostenvergoedingen te bespreken tijdens het arbeidsvoorwaardengesprek. Naast een geldelijke vergoeding die je kunt opperen bij een arbeidsvoorwaardengesprek, zijn er vergoedingen die de werkgever zou kunnen uitbetalen in natura. Denk hierbij bijvoorbeeld aan verschillende cursussen die zij (deels) voor je kunnen betalen. Vergoedingen voor een studie, cursus of symposium worden uit een ander ‘potje’ gehaald. De kans dat de werkgever jouw cursus wil betalen, is aanwezig. Jij help je huidige werkgever hier een handje om meer kennis in huis te halen.
Zijn er weinig financiële mogelijkheden bij jouw werkervaringsplek of heb je geen andere betaalde baan, dan zou je misschien beroep kunnen doen op de participatiewet – de bijstandsuitkering. Voor deze uitkering zijn bepaalde voorwaarden waar je aan moet voldoen, die de gemeente bepaalt. Of je recht hebt op een bijstandsuitkering als je een werkervaringsplek aangaat, is afhankelijk van de gemeente. De bijstandsuitkering wordt via het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) aangevraagd. Het is belangrijk om, voordat je de bijstandsuitkering aanvraagt, aan te tonen dat je minimaal vier weken hebt gezocht naar werk. Voor meer informatie zie www. rijksoverheid.nl en www.uwv.nl.
Meld gevallen van uitbuiting
Een aantal zaken is besproken dat je als handvat kunt meenemen als je een werkervaringsplek overweegt. Het is belangrijk dat jij beter wordt van de werkervaringsplek waarbij het belang van een leeraspect en voldoende supervisie een grote rol spelen. Daarnaast is het belangrijk dat je voldoende vrijheid heb op jouw werkervaringsplek wat betreft meekijken op verschillende afdelingen zodat jij de werkervaringsplek op jouw manier kunt indelen. Heb jij een ‘niet-pluisgevoel’, voel jij je uitgebuit of denk jij dat je toch recht hebt op het minimumloon, omdat het leeraspect ontbreekt en dat de werkzaamheden voornamelijk gericht zijn op productie? Bespreek dit dan eerst met jouw werkgever. Verandert er niets, dan zijn er verschillende instanties waar je met je verhaal terecht kunt.
Kantonrechter of ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
De kantonrechter kan per casus bekijken of er daadwerkelijk sprake is van een arbeidsovereenkomst en dus sprake van de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag. Hiervoor hoeft er geen formeel of schriftelijk afgesloten arbeidsovereenkomst te zijn. Een zaak voorleggen bij de kantonrechter kan een zenuwslopend en langdurig proces zijn.
Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Een minder zenuwslopend en energievretend proces is via de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Deze kan ingeschakeld worden als er een vermoeden is van een arbeidsovereenkomst zonder dat het minimumloon wordt betaald. Belangrijk is dat er voldoende concrete meldingen bij de inspectie binnenkomen. In dat geval kan de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid onderzoek doen en bekijken of er sprake is van een arbeidsovereenkomst. Is dat het geval dan zal de werkgever het achterstallige minimumloon moeten betalen. Zie voor meer informatie: www.rijksoverheid.nl, en www.inspectieszw.nl
FNV Jong
Het FNV Jong is een vereniging die opkomt voor de belangen van jongeren op het gebied van werk en inkomen. Zij zetten zich bijvoorbeeld in voor het verminderen van de jeugdwerkloosheid en willen graag goed en betaalbaar onderwijs in Nederland. Daarnaast proberen ze discriminatie van jongeren op de arbeidsmarkt tegen te gaan en zetten ze zich in voor een goed pensioen na een leven lang gewerkt te hebben. In het kader van de werkervaringsplek hebben zij een meldpunt stagemisbruik opgezet. Hier kun je (gratis en anoniem) jouw casus neerleggen. De meldingen worden gebundeld en bij de overheid neergelegd, zodat zij iets aan dit probleem kunnen doen. Voor meer informatie zie: www.meldpuntstagemisbruik.nl en www.FNVjong.nl
Kortom
Een werkervaringsplek is in beginsel geen plek die is gecreëerd om startende psychologen uit te buiten. Het is juist een plek waar je je als starter verder kunt ontwikkelen tot een goede en professionele psycholoog. Primair zijn de werkzaamheden van een WEP’er duidelijk te onderscheiden van een werknemer. De werkzaamheden van een werknemer zijn hoofdzakelijk productief van aard in tegenstelling tot een WEP’er bij wie de werkzaamheden voornamelijk gericht zijn op leren. Je doet er werkervaring op om meer kans te maken op de arbeidsmarkt om uiteindelijk een betaalde baan als psycholoog te bemachtigen. Tevens is het een uitgelezen mogelijkheid met een werkervaringsplek een kijkje te nemen in andere sectoren dan de sectoren waar je al ervaring mee hebt.
