Daar sta je dan bij de uitreiking van je masteropleiding met je bul in je hand. Gefeliciteerd! Maar voordat de inkt van je diploma is opgedroogd, borrelt al snel de volgende vraag op: “Hoe ga ik een goede behandelaar worden?”.
Illustraties door Zowie van den Goorbergh
Natuurlijk kun je in het werkveld met goede werkbegeleiding de nodige vaardigheden leren. Toch zie ik steeds vaker dat pas afgestudeerde psychologen kijken naar cursussen om beter te worden in hun vak. Meestal begint de eerste stap bij nascholing met de basiscursus cognitieve gedragstherapie (CGT).
Zelf begon ik 10 maanden na mijn afstuderen met de basiscursus CGT in 2014. Ik heb er geen moment spijt van gehad en ik vond het zo leuk dat ik uiteindelijk supervisor ben geworden. De online basiscursus CGT heeft ongeveer 90 contacturen met de docent en 10 contacturen met je mede-cursisten. Daarbij komt ook nog de voorbereidingstijd met literatuur lezen, casusconceptualisaties opstellen, functie- en betekenisanalyse, holistische theorie et cetera.
Kortom, de basiscursus CGT is een flinke investering, maar binnen deze cursus leer je de basis. Deze basis komt terug in meerdere therapiestromen zoals EMDR, ACT en schematherapie. Voor de basiscursus CGT is het dan ook vaak een vereiste dat je die gedaan dient te hebben alvorens je de basiscursussen van andere therapierichtingen mag volgen.
Maar hoe is de basiscursus CGT nu eigenlijk ingedeeld? Het bestaat uit een inleidend deel en een verdiepend deel. Meestal duurt de inleiding 30 uur en de verdieping 70 uur, maar het kan ook 50/50 zijn. Dit is bij iedere opleider anders.
Binnen de inleiding leer je als cursist over het opstellen van een casusconceptualisatie en te kijken naar functioneel en disfunctioneel gedrag. Je zal merken dat het opstellen van een casusconceptualisatie nog niet zo makkelijk is.
Hetzelfde geldt voor een holistische theorie: dat is een soort overzicht van de ontstaansgeschiedenis van de huidige klachten, met oog voor in stand houdende- en versterkende factoren. Indien er ruimte is leer je in het inleidende deel ook nog enkele specifieke CGT-technieken, zoals meerdimensionaal evalueren, G-schema’s en de taartpunttechniek.
De ervaring leert dat het inleidende deel vooral theoretisch is, maar dit geeft een gestructureerd raamwerk voor het verdiepende deel. Het verdiepende deel omvat elke lesdag een andere DSM-5 stoornis, zoals bijvoorbeeld obsessief-compulsieve stoornis, depressie en paniekstoornis. De nadruk ligt tijdens de lessen op de behandeling hiervan middels CGT en kennisneming/toepassen van de protocollen hierover. Zo’n lesdag wordt afgewisseld met een kort stukje diagnostiek (welke criteria zijn er voor de specifieke stoornis en waar op te letten), aangevuld met videomateriaal om te laten zien hoe zo’n stoornis werkt bij een cliënt in de klinische praktijk.
Ook zullen er veel rollenspellen gedaan worden om de protocollen te oefenen op elkaar. Binnen het verdiepende deel zal je merken dat je de kennis van het inleidende deel veel beter kan plaatsen. Het eindresultaat na de basiscursus CGT is dat je als behandelaar syndroomstoornissen kan behandelen middels CGT en bovendien meer overzicht hebt tijdens behandelingen.
Toegegeven, de basiscursus CGT is een flinke investering qua tijd en geld. Je bent al snel een halfjaar tot driekwart jaar bezig met de cursus – uitgaande van wekelijks les en de vakantieperiodes inbegrepen. Desondanks levert het je als behandelaar ook veel op.
Zo leer je specifieke vaardigheden om syndroomstoornissen te behandelen, leer je adequaat- en disfunctioneren bij een patiënt beter te onderscheiden en krijg je een theoretische achtergrond mee. Vooral dat laatste is belangrijker dan je denkt want deze komt vaak terug bij onder andere de vervolgcursus CGT, schematherapie en de EMDR.
Daarnaast brengt de basiscursus CGT je ook een stap dichter bij de felbegeerde GZ-opleiding. Hoewel de basiscursus CGT nog steeds in het curriculum zit van de GZ-opleiding, zijn er veel mensen die de opleiding al hebben gedaan. Daarom wordt er steeds vaker voor gekozen om de basiscursus CGT te vervangen door een andere module, wat ik een mooie ontwikkeling vind.
In mijn GZ-opleiding had RINO Utrecht onze opleidingsgroep ter vervanging de modules CGT bij persoonlijkheidsstoornissen, Mentalization Based Treatment (MBT) en het KOP-model gegeven. Kortom, als je solliciteert op een GZ-opleidingsplaats dan is het afgerond hebben van de basiscursus CGT een ongeschreven vereiste.
Maar toch, ik wil jou als lezer graag meegeven om de basiscursus CGT niet te zien als een ‘moetje’. Integendeel. Het is een waardevolle cursus waar je de rest van je loopbaan nog plezier van hebt. Ik heb zelf geleerd dat je heel veel uit cursussen en opleidingen kan halen, maar dat het rendement ook afhankelijk is van wat jij wilt leren.
Zoals eerder aangegeven ben ik verder gegaan met het gehele GZ opleidingstraject en inmiddels supervisor VGCt. Dit had ik voordat ik de basiscursus CGT begon niet gepland. Ik haalde er echter zoveel uit, dat ik besloot om mijzelf nog verder te ontwikkelen. Ik heb hier geen moment spijt van gehad.
Nu ik inmiddels de opleiding tot Klinisch psycholoog & Psychotherapeut doe, blijf ik leren en ontwikkelen. Niet alleen omdat dit van mij verwacht wordt, maar ook omdat ik steeds reflecteer wat ik zelf uit een betreffende module of cursus wil halen. Zodat ik er uiteindelijk ook in de praktijk iets aan heb.
Ik durf te stellen dat wij in Nederland goede docenten hebben voor de CGT. Zij zijn zeker bereid om mee te denken als je als cursist een vraag stelt (vanuit je eigen leerbehoeften) die niet in het draaiboek terug te vinden is. Tenslotte, jezelf blijven ontwikkelen als therapeut stopt niet in dit werkveld; ook docenten leren weer van de cursisten.
En na de basiscursus CGT? Je kunt ervoor kiezen om het erbij te laten als je dat prettig vindt. Je kan er ook voor kiezen om het gehele opleidingstraject te doen of een andere cursus. Zoek vooral naar cursussen die aansluiten bij wat jij wilt leren en eruit wilt halen om jezelf te blijven ontwikkelen naar de therapeut die jij wilt worden.
Uiteindelijk hebben wij als masterpsychologen, onderzoekers, postdocs, GZ-psychologen, psychotherapeuten en klinisch psychologen elkaar allemaal nodig. En wat zou het mooi zijn voor jouw patiënt als jij hem/haar een goede behandeling kan bieden met de vaardigheden die jij hebt geleerd in de basiscursus CGT.
Thomas Kramer is werkzaam als GZ-psycholoog, geregistreerd als EMDR therapeut VEN en supervisor bij de VGCt. Thomas is werkzaam binnen het snijvlak van verslaving, trauma en persoonlijkheidsproblematiek. Tevens is hij supervisor en docent binnen de GZ-, OG,- CGT- en CGW opleidingen.
